Sparta - nazwa, którą określa się jedno z najpotężniejszych miast-państw greckich oraz miasto będące jego stolicą; Sparta została założona przez Dorów w IX w. p.n.e. po wcześniejszym wyparciu dotychczasowych mieszkańców, w końcu VIII w. p.n.e. Spartanie podbili sąsiednią Mesenię, a ludność przekształcili w helotów; w VI w. p.n.e. utworzyła Związek Peloponeski, który stał się podstawą jej potęgi międzynarodowej, dzięki któremu pokonała Ateny w wojnie peloponeskiej i zapewniła sobie status hegemona, który utraciła w wyniku klęski zadanej jej przez Teby w 366 r. p.n.e.; ludność Sparty dzieliła się na spartiatów, helotów i periojków; w Sparcie władzę sprawowało dwóch królów, geruzja i zgromadzenie ludowe.