1. 4. Początki Izraela. Fenicja
1. Zgodnie z tradycją biblijną „założycielami narodu” hebrajskiego (patriarchami) byli Abraham, Izaak i Jakub
2. Koczownicze plemiona Izraelitów pod przywództwem Mojżesza w 2. połowie XIII w. p.n.e. osiedliły się w Kanaan – (dzisiejsza Palestyna)
3. Gospodarka Izraelitów
a. rozwój rolnictwa wzdłuż wybrzeża morza i rzeki Jordan
b. rozwój pasterstwa na obszarach półpustynnych
c. rozwój handlu – miasta położone na skrzyżowaniu szlaków handlowych
3. Państwo żydowskie
a. powstanie królestwa żydowskiego w XI w. p.n.e. – panowanie Saula, Dawida
b. panowanie Salomona – X w. p.n.e.
– rozkwit gospodarczy kraju (rozwój rolnictwa i handlu, rozwój infrastruktury – urządzenia zapewniające rozwój gospodarki)
– budowa Świątyni Jerozolimskiej – tzw. Świątynia Salomona
4. Rozpad państwa po śmierci Salomona
a. Królestwo Izraela
b. Królestwo Judy ze stolicą w Jerozolimie
5. Upadek państw żydowskich
a. podbój Izraela przez Asyryjczyków – 722 r. p.n.e.
b. po upadku Asyrii Izrael i Judę podbiła Babilonia – 586 r. p.n.e.
c. wybuch i upadek powstania antybabilońskiego – VI. w. p.n.e.
– przesiedlenie części Żydów do Babilonii – tzw. niewola babilońska
– zburzenie Świątyni Salomona – VI w. p.n.e.
– Świątynia Jerozolimska została odbudowana (tzw. Druga Świątynia) i ponownie zniszczona w czasach rzymskich
d. w 538 r. władca Persji, Cyrus II pozwolił Izraelitom na powrót do Jerozolimy i odbudowę Świątyni
6. Powstania żydowskie
a. powstanie Mahabeuszy – 168 r. p.n.e.
– wybuchło przeciwko rządom Seleukidów
– Żydzi utworzyli niezależne państwa – istniało do podboju przez Rzymian w 63 r. p.n.e.
b. tzw. wojna żydowska – 70 r. p.n.e.
– wybuchło przeciwko Rzymianom
– zakończyło się klęską Żydów i zburzeniem drugiej Świątyni Jerozolimskiej
c. w 132 r. n.e. wybuchło powstanie pod wodzą Bar Kochby
– zakończyło się klęską Żydów
– Żydzi zostali wypędzeni i żyli w diasporze
7. Religia Izraelitów
a. religią wyznawaną przez Żydów był judaizm – wiara w jedynego Boga – Jahwe
b. źródła wiary i wiedzy religijnej w judaizmie
– Biblia – Stary Testament
– Tora – pierwszych pięć ksiąg Starego Testamentu
– Dekalog – dziesięcioro przykazań nadanych przez Boga Mojżeszowi
– Talmud – zbiór komentarzy do Tory
c. działalność proroków
d. symbole judaizmu
– Arka Przymierza – miejsce przechowywania tablic z Dziesięciorgiem Przykazań
– Ściana Płaczu – jedyna pozostałość po zburzonej Świątyni Jerozolimskiej
– Menora – siedmioramienny świecznik
e. najważniejsze święta żydowskie:
– szabat – siódmy dzień tygodnia
– pascha – obchodzona raz w roku na pamiątkę wyjścia Żydów z Egiptu
8. Fenicjanie
a. stworzyli sieć miast wzdłuż wybrzeża Morza Śródziemnego – Tyr, Sydon, Byblos
b. podstawą gospodarki
– żegluga i handel
– rzemiosło (produkcja purpury, obróbka szkła i metali)
– eksploatacja lasów cedrowych
b. kolonizacja fenicka
– założenie Kartaginy – 814 r. p.n.e.
– zakładanie faktorii handlowych
c Pismo fenickie - najstarszy zachowany alfabet świata 
Praca ze źródłami
Geneza rządów monarchicznych w Izraelu