1. 7. Rodzina jako grupa społeczna

1. Małżeństwo i rodzina

a. małżeństwo jest to trwały, równoprawny związek mężczyzny i kobiety, powstający w sposób uregulowany normami prawnymi oraz powodujący określone nimi skutki

b. rodzina jest grupą społeczną, złożoną z małżonków i ich dzieci

c. rodzina jest podstawową i najistotniejszą formą życia społecznego opartą na więzi emocjonalnej i związkach pokrewieństwa

2. Cechy rodziny jako grupy społecznej

a. niewielka liczebność – rodzina nuklearna – grupa mała

b. opiera się na silnych więzach emocjonalnych – grupa pierwotna

c. ma charakter wspólnotowy

d. jej członkowie utrzymują bezpośrednie i ciągłe kontakty

e. w ramach rodziny funkcjonują zróżnicowane role społeczne

f. charakteryzuje się trwałością i stałym składem

3. Modele rodziny

a. klasyfikacja ze względu na typ małżeństwa

– monogamiczny

– poligamiczny

poliandria – związek kobiety i kilku mężczyzn

poliginia – związek mężczyzny i kilku kobiet

b. klasyfikacja ze względu na wielkość

– mała – nuklearna

– rodzina duża – krewniacza (rozszerzona i wielopokoleniowa)

c. klasyfikacja ze względu na podział władzy

– matriarchalna

– patriarchalna

– partnerska (egalitarna)

d. klasyfikacja ze względu na zakres wyboru małżonków

– endogamiczne – zawierane w obrębie własnej zbiorowości

– egzogamiczne – zawierane w obrębie różnych zbiorowości

e. klasyfikacja ze względu na dziedziczenie nazwiska i prestiżu

– patrylinearne – po ojcu

– matrylinearne – po matce

f. nowe formy związków

– konkubinat – związek nieformalny

– związki partnerskie – niebędący małżeństwem związek usankcjonowany prawnie

4. Funkcje rodziny

a. prokreacyjna – wydawanie na świat potomstwa

b. seksualna – społecznie akceptowana forma współżycia seksualnego

c. emocjonalna – wzajemne udzielanie sobie wsparcia emocjonalnego

d. ekonomiczna – zaspokajanie potrzeb materialnych

e. socjalizacyjna – wychowanie potomstwa

f. kulturowa – przekazywanie młodemu pokoleniu dziedzictwa kulturowego

e. stratyfikacyjna – nadawanie potomstwu pozycji społecznej

g. opiekuńczo-zabezpieczająca – opieka nad dziećmi lub osobami starszymi

h. integracyjno-kontrolna – nadzór nad postępowaniem jej członków

i. rekreacyjna – zaspokajanie potrzeb rozrywki i wypoczynku

5. Stosunki prawno-rodzinne

a. pokrewieństwo – zachodzi biologiczne pochodzenie

– w linii prostej i bocznej

– zstępni i wstępnie

b. powinowactwo – związek między jednym współmałżonkiem a krewnymi drugiego

c. adopcja (przysposobienie) – prawne uznanie cudzego dziecka za własne

6. Problemy współczesnych rodzin

a. trudna sytuacja materialna

b. zjawisko eurosieroctwa

c. brak czasu rodziców na właściwą opiekę nad dziećmi

d. funkcjonowanie rodzin zaburzają patologie społeczne:

– alkoholizm i narkomania

– przemoc domowa

– konflikty międzypokoleniowe

7. Przejawy kryzysu współczesnej rodziny

a. wzrost liczby rozwodów

b. spadek liczby zawieranych małżeństw

c. spadek dzietności

d. zanik tradycyjnych funkcji rodziny