2. 8. Ideologie totalitarne

 1. Faszyzm

a. główni przedstawiciele

– Benito Mussolini

– Adolf Hitler

– Alfred Rosenberg

b. koncepcja jednostki

– pesymistyczna wizja człowieka jako istoty z gruntu złej, egoistycznej i niegodnej zaufania

– odrzucenie indywidualizmu i uznanie człowieka za istotę społeczną i wspólnotową

– postulat wykreowania „nowego człowieka”, charakteryzującego się heroizmem i poświęceniem

c. koncepcja społeczeństwa

– najważniejszą wartością jest naród, który ma do spełnienia misję dziejową

– uznanie dla zasady solidaryzmu, zakładającego współpracę wszystkich klas dla dobra narodu

– podział narodu na elitę rządzącą i masy rządzonych

– zorganizowane hierarchicznie powinny być ściśle podporządkowane i posłuszne rządzącej elicie

d. gospodarka

– uznanie dla własności prywatnej

– działalność prywatnych przedsiębiorców powinna być podporządkowana interesom państwa

– nacjonalizm zakładał silny interwencjonizm państwowy w gospodarkę

2. Komunizm

a. główni przedstawiciele

– Karol Marks

– Fryderyk Engels

– Włodzimierz Iljicz Lenin

– Józef Stalin

– Lew Trocki

– Mao Tse-tung

b. koncepcja człowieka

– człowiek jest postrzegany jako część przyrody, który od innych gatunków różni się posiadaniem świadomości

– człowiek jest istotą społeczną i jest wytworem społeczeństwa

– interes jednostki musi być podporządkowany interesowi ogółu

– w procesie uspołecznienia człowieka kluczową rolę odgrywa praca

c. koncepcja społeczeństwa

– sprzeciw wobec kapitalistycznego modelu społeczeństwa, składającego się z dwóch przeciwstawnych klas społecznych – kapitalistów i robotników

– dążenie do idealnego społeczeństwa bezklasowego

– społeczeństwo powinno się opierać na zasadzie równości wszystkich ludzi

d. gospodarka

– dążenie do likwidacji własności prywatnej i zastąpienie jej własnością kolektywną – właścicielem środków produkcji powinno być państwo

– postulat pełnej kontroli państwa nad gospodarką – gospodarka centralnie planowana