4. 11. Relacje państwo-Kościół

1. Model państwa neutralnego światopoglądowo

a. państwo radykalnie świeckie (laickie) – całkowita separacja władz państwowych i Kościoła

– obywatele posiadają swobodę wyznaniowe, ale nie mogą uzewnętrzniać swoich przekonań w sferze publicznej

– instytucje kościelne są pozbawione uprzywilejowanej pozycji

– instytucje kościelne nie mają wpływu na sprawy państwowe

– przykładem państwa radykalnie świeckiego jest Francja i Niderlandy

b. państwo umiarkowanie świeckie

– rozdział Kościoła od państwa

– Kościoły mają swobodę działania

– przekonania religijne mogą być uzewnętrzniane publicznie

– do państw umiarkowanie laickich zaliczamy m.in. Polskę, krajach postkomunistycznych, Austrii, Hiszpanii i we Włoszech

2. Model państwa wyznaniowego

a. ścisły związek państwa i Kościoła

b. nadanie jednemu wyznaniu uprzywilejowanego statusu

– możliwość finansowania jego potrzeb z budżetu państwa

– powiązanie instytucji religijnych z państwowymi organami władzy

c. przykłady państw wyznaniowych są – państwa muzułmańskie

d. w Europie występuje wyznaniowość otwarta – przy zachowaniu priorytetu dla jednego wyznania, pozostałe posiadają swobodę wyznania i sumienia (np. Wielka Brytania, Grecja, Norwegia, Dania, Malta)

3. Państwo teokratyczne

a. religia pełni funkcję nadrzędną wobec ustawodawstwa świeckiego – np. prawo szariatu w krajach muzułmańskich

b. brak podziału instytucji na państwowe i religijne

c. najwyższa władza jest sprawowana przez osoby duchowne

d. przykładowe państwa teokratyczne:

– Watykan

– Iran pod rządami ajatollaha

4. Model państwa ateistycznego

a. występuje w państwach komunistycznych (np. )

b. instytucje państwowe zwalczają wszelkie formy praktyk religijnych

5. Relacje państwo-Kościół w Polsce

a. Polska jest państwem neutralnym światopoglądowo

b. status Kościołów i wyznań w Polsce reguluje Konstytucja i ustawy

c. status Kościoła katolickiego szczegółowo reguluje konkordat z 1993 roku,

– władze państwowe nie ingerują w kwestie organizacyjne Kościoła – np. obsadę stanowisk

– obowiązuje prawo do kultu publicznego oraz dni wolnych w najważniejsze święta kościelne

– prawo zawierania małżeństw kanonicznych

– prawo do nauczania religii w szkołach i posługi duszpasterskiej w wojsku i więzieniach

– przywileje podatkowe

d. inne wyznania korzystają z tych samych przywilejów, które posiada Kościół katolicki