Prawo lenne w świetle Libri Feudorum
1. A ponieważ dowiedzieliśmy się o osobach [uprawnionych do nadawania lenn] zobaczmy jakie były początki tej instytucji. W najdawniejszym bowiem czasie do uprawnień panów włączona była [taka władza], że mogli, kiedy chcieli, odbierać przedmiot nadany przez siebie w lenno. Później doszło do tego, że tę moc mieli tylko przez rok, następnie zostało postanowione, że [lenno] przysługiwało wasalowi dożywotnio. Lecz ponieważ nie dawało to synom prawa do dziedzictwa, doszło do takiego postępu, że lenno przechodziło na synów, o ile mianowicie pan zechciał je im zatwierdzić. Dziś tak zostało ustalone, że przysługuje ono wszystkim równo. (…)
(…)
VII. O istocie lenna.
Istota lenna na tym polega, że skoro książę nadał swoim bezpośrednim wasalom inwestyturę w jakieś lenno, nie może ich bez winy go pozbawić; odnosi się to do margrabiów, hrabiów i tych, którzy słusznie są dziś nazywani bezpośrednimi wasalami.
Księga II
II. O stopniach dziedziczenia lenna.
Lenno przynależy do nas na podstawie dziedziczenia, tak jak przez inwestyturę. Kiedy bowiem umrze ten, który posiadał lenno, najbliższe prawa przysługują dzieciom. Do [dziedziczenia] powoływani są [krewni] męscy [a mianowicie] żyjący synowie, wnukowie [pochodzący od] syna albo z kolei zstępni w linii męskiej agnaci pozostali. Dziedziczenie lenna zaś nie przysługuje córkom, wnuczkom lub prawnuczkom ani wnukom czy prawnukom pochodzącym od córki. Potomstwo bowiem płci żeńskiej albo wywodzące się po kądzieli, nie może pretendować do tego rodzaju dziedzictwa, chyba że lenno miało odpowiednie zastrzeżenia lub było zaopatrzone w stosowne porozumienie. W braku zaś tych [wyżej wymienionych dziedziców] wołani są [do spadku] najpierw bracia z synami braci wcześniej zmarłych, następnie dalsi agnaci. Tak powinno to być rozumiane [w przypadku], gdy lenno było ojczyste, to jest gdy należało do tego rodzica, który był wspólny dla danej agnacji.
(…)
Za: Michał Tymowski, Średniowiecze. Ćwiczenia źródłowe z historii dla szkół średnich, Warszawa 1999, str. 192-194
A. Oceń skutki zmiany w zasadach nadawania lenn przedstawione w § 1.
B. Przedstaw zasady dziedziczenia lenna
C. Rozstrzygnij, czy rozpowszechnienie się systemu lennego przyczyniło się do centralizacji i decentralizacji władzy państwowej. Swoją odpowiedź uzasadnij.