Dokument Bolesława Wstydliwego, księcia krakowskiego, nadający przywileje dla kościoła krakowskiego, rok 1252
My Bolesław, z bożej łaski książę Krakowa i Sandomierza, z najdostojniejszą matką naszą, księżną ziem wymienionych, pragnąc stać się uczestnikami wolności, przez którą Chrystus Pan wyznawców swoich wyzwolił, chcemy, o ile będziemy to za pomocą jego mogli, zachować wolność kościelną i przekazać ją naszym następcom, aby ją zachowali. (...)
1. Najpierw zaś zgadzamy się, aby żaden duchowny, jakiegokolwiek stopnia i święcenia, nie był pozywany przed jakiegokolwiek sędziego świeckiego albo zapoznany stawał, albo też zmuszony był odpowiadać na wiecu w jakiejkolwiek sprawie pozwany z racji umowy czy przestępstwa, wyjąwszy sprawy o nieruchomości dziedziczne.
2. Podobnie się tyczy przypisańców kościoła, niechaj będzie przestrzegane, aby pozwani nie byli zmuszani do stawiennictwa przed sędziami świeckimi i także nie przed księciem. Jeśli ktoś z tych przypisańców zostanie zabity, kościół otrzyma główszczyznę. A jeśli człowiek kościoła zabije kogoś obcego, zapłaci sędziemu świeckiemu główszczyznę, w ten sposób, że człowiek kościoła zapłaci tylko 3 grzywny srebra, za pobicie – 1 grzywnę srebra, jak to i kościół otrzymuje w tym wypadku od innego.
3. Wszyscy zaś przypisańcy biskupa i kościoła katedralnego i innych kościołów do nich należących wolni są co do swych osób i co do swych gruntów od wszelkiej daniny i służebności ziemi czy to zwyczajnej czy też okolicznościowej i przeznaczeni są wyłącznie na pożytek swoich panów bez obowiązku dawania utrzymania żadnemu gościowi lub jakiemukolwiek łowczemu księcia.
4. Podobnież kanonicy kościoła katedralnego korzystają z tego przywileju, że każdy z nich ma prawo uwolnienia od wszelkiej służebności i daniny ziemskiej zwyczajnej i nadzwyczajnej 6 poddanych jakichkolwiek zechcą, a dostojnicy zaś kapitulni (...) dwunastu.
5. Podobnie wszystkie wsie krakowskiego kościoła wolne są od opłacania wszystkich wydatków (na rzecz księcia) i jego łowczych, a mianowicie; od narzazu i od powozu i od straży we wsiach, niech będzie zaś zachowany zwyczaj, gdy chodzi o daninę pospolicie zwaną stróża, co do wolnych (…).
6. W grodach zaś biskupa, w których ma on całe prawo książęce wojskowe, to niech będzie zachowane, że jeśli zaś księciu wypadnie przechodzić przez jaką ich kasztelanię, wówczas powinien być raz w roku przeprowadzony przez ludzi biskupa i zaopatrzony w środki utrzymania na znak władztwa i prawa patronatu, lecz jeśli więcej razy w ciągu tego samego roku będzie przechodził, wtedy ludzie biskupi będą wykonywać obowiązek rycerskiego przewodu i utrzymywać dwóch ludzi z psami, którzy nazywają się ślednicy, gdy sam książę zechce polować w lasach przejazdem, lecz nie zatrzyma się w nich na polowanie ani nie wyśle swoich łowczych na polowanie.
7. Stanowczo zaś przyrzekamy, że ani my, ani inni sędziowie świeccy nie będziemy rozpatrywali w żadnym przypadku spraw i interesów kościelnych ani nie będziemy się do nich wtrącali, lecz biskupi, prepozyci, archidiakoni i inni kościelni sędziowie będą w tych sprawach swobodnie sądzili i co do nich rozporządzali, jak i biskup nam przyrzekł za siebie i wyżej wymienionych kościelnych sędziów, że nie będą się w żadnym wypadku mieszali do spraw świeckich, co podlegało naszemu rozpoznaniu.
I aby to wszystko zachowało na przyszłość moc trwałości i było przestrzegane, nienaruszone przez naszych następców, umacniamy niniejszą kartą pieczęciami, naszą i naszych baronów, z których radą to uczyniliśmy.
Anna Paner, Jan Iluk, Na tabliczce, papirusie i pergaminie. Źródła historyczne dla uczniów szkół średnich. Starożytność, średniowiecze, Koszalin 1997, str.. 239-240
A. Przedstaw znaczenie postanowień 1. i 7. cytowanego przywileju.
B. Wskaż punkty ustanawiające immunitet sądowy oraz immunitet ekonomiczny, a następnie wyjaśnij, na czym one polegały i jaki był ich zakres według cytowanego dokumentu.
C. Wymień wspomniane w źródle powinności wynikające z tytułu prawa książęcego i wyjaśnij, na czym one polegały.
D. Wyjaśnij, na czym polegały powinności biskupa, wynikające z punktu 6.