6. 5. Kościół w średniowieczu

1. Kościół w XI-XIII wieku

a. rozwój sieci parafialnej 

– bardziej skuteczna katechizacja

– konsolidacja wspólnot parafialnych

– tworzenie szkół przyparafialnych

b. sobór laterański IV w 1215 r. ustalił religijne obowiązki wiernych

2. Działalność zakonu cystersów

a. zakon został utworzony przez na przełomie XI i XII w. przez Roberta z Molesme

b. reguła zakonna cystersów głosiła:

– powrót do ewangelicznego ubóstwa

– zakonnicy mieli obowiązek modlić się i pracować

c. cystersi posiadali rozległe pola uprawne – przyczynili się do rozwoju poziomu rolnictwa

d. zabudowa klasztoru

– kościół

– kapitularz – miejsce obrad mnichów

– biblioteka i skryptorium – miejsce, w którym przepisywano książek

– dormitorium – sypialnia

– wirydarz – ogród na głównym dziedzińcu

3. Herezje średniowieczne

a. waldensi

– praktykowanie radykalnego ubóstwa

– uznanie Biblii za jedyny autorytet

– wprowadzenie kapłaństwa świeckich

– odrzucenie całej nauki Kościoła

– walka z instytucją Kościoła

– zasadniczym punktem doktryny religijnej nauka o dualizmie (istnienie dwóch równorzędnych sił – dobra i zła)

b. katarzy (albigensi)

– odrzucenie całej nauki Kościoła

– walka z instytucją Kościoła

– zasadniczym punktem doktryny religijnej nauka o dualizmie (istnienie dwóch równorzędnych sił – dobra i zła)

c. ogłoszenie przez Innocentego III krucjaty przeciw albigensom

4. Działalność inkwizycji – instytucja Kościoła katolickiego powołana przez papiestwo w drugiej poł. XII w. do walki z wszelkimi przejawami herezji

5. Powstanie zakonów żebraczych

– najważniejszym obszarem działania były miasta

– zakonnicy utrzymywali się z jałmużny

– prowadzili działalność duszpasterską

b. franciszkanie

– założycielem św. Franciszek z Asyżu

– nadanie nazwy „Zakonu Braci Mniejszych” – 1209 r.

– realizacja ideału życia w ubóstwie

c. dominikanie – Zakon Kaznodziejski

– założycielem Dominik Guzmán (św. Dominik)

– zatwierdzenie reguły zakonnej w 1216 r.

– najważniejszym celem było zwalczanie herezji poprzez nauczanie

6. Kryzys w Kościele katolickim

a. niewola awiniońska papieży

– konflikt papieża Bonifacego VIII z Filipem IV Pięknym

– przeniesienie przez Klemensa V siedziby papieży do Awinionu  1309–77

– nastąpiło silne uzależnienie papiestwa od monarchii francuskiej

b. wielka schizma zachodnia (1378–1417 r.)

– przeniesienie przez Urbana VI stolicy papiestwa do Rzymu – 1378 r.

– kardynałowie francuscy dokonali wyboru Klemensa VII na papieża rezydującego w Awinionie

– funkcjonowały dwa kolegia kardynalskie i dwaj papieże: rzymski i awinioński

– podział Europy na dwie obediencje – posłuszeństwa

c Rozłam w Kościele zakończył sobór w Konstancji 1414-1418 r.

 – wybór Marcina V jako jedynego papieża

– uznanie soboru powszechnego za najwyższą władzę ustanowioną przez Boga