10. Polska w Unii Europejskiej

I. Droga Polski do Unii Europejskiej

1. Zawarcie umowy przez Polskę i EWG o współpracy gospodarczej i handlowej 1989 r.

2. Podpisanie Układu europejskiego grudzień 1991 r.

a. ustanawiał stowarzyszenie między Polską a Wspólnotą Gospodarczą i państwami członkowskimi

b. główne postanowienia układu stowarzyszeniowego:

– stanowił wstępny krok do pełnego członkostwa

– tworzenie strefy wolnego handlu

– stwarzał podstawy dla pomocy finansowej i technicznej dla Polski

3. Postanowienia szczytu Rady Europejskiej w 1993 r. w Kopenhadze

a. wyrażenie zgody na rozszerzenie wspólnoty o państwa Europy Środkowo-Wschodniej

b. ustalenie warunków członkostwa – tzw. kryteria kopenhaskie

– uzyskanie przez państwa kandydujące stabilności instytucji demokratycznych i praworządności

– przestrzeganie praw człowieka oraz poszanowanie praw mniejszości

– stworzenie sprawnej gospodarki rynkowej

– osiągnięcie zdolności do przyjęcia obowiązków wynikających z członkostwa

4. Starania Polski o przyjęcie do Unii Europejskiej

a. złożenie wniosku o członkostwo Polski w Unii Europejskiej – 8 IV 1994 r.

b. przedstawienie  przez Radę Europejską tzw. Białej Księgi, zawierającej zalecenia oraz program dostosowywania prawa i gospodarki państw aspirujących do wspólnego rynku

c. utworzenie przez Polskę Komitetu Integracji Europejskiej – październik 1996 r.

– pierwszym szefem została Danuta Hübner

– zadaniem KIE było dostosowanie polskiego prawa do standardów europejskich

d. rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych – grudzień 1997 r.

5. Ratyfikacja traktatu akcesyjnego

a. spór między zwolennikami a przeciwnikami integracji

b. referendum akcesyjne – 7-8 czerwca 2003 r.

– za przystąpieniem do Unii Europejskiej opowiedziało się 77,5% głosujących

c. przystąpienie Polski do Unii Europejskiej – 1 V 2004 r.

d. skutki akcesji

– stopniowe  nadrabianie opóźnień cywilizacyjnych

– spadek bezrobocia

– napływ środków inwestycyjnych do Polski

– odpływ wykształconych kadr

– wzmocnienie bezpieczeństwa Polski na arenie międzynarodowej

II. Funkcjonowanie Polski w Unii Europejskiej

1. zasady europejskiego rynku wewnętrznego:

a. swobodny przepływ towarów – zniesienie ceł między państwami członkowskimi

b. swobodny przepływ osób

c. swobodny przepływ usług

d. swobodny przepływ kapitału

2. Strefa Schengen

a. powstała na podstawie układu z Schengen zawartego 14 VI 1985 r.

b. Polska przystąpiła do układu z Schengen w grudniu 2007 r.

c. zasady przekraczania granic w strefie Schengen

– likwidacja kontroli granicznych dla obywateli Unii Europejskiej oraz państw trzecich legalnie przebywających na terenie wspólnoty

– osoba niepełnoletnia podróżująca samotnie lub pod opieką jednego z opiekunów prawnych, musi mieć pisemną zgodę obu lub drugiego opiekuna prawnego

– w szczególnych sytuacjach państwa należące do strefy Schengen mogą czasowo przywrócić kontrolę na granicach

3. Obywatelstwo unijne

a. obywatelstwo unijne mają wszyscy obywatele państw członkowskich

b. uprawnienia wynikające z posiadania obywatelstwa unijnego

– swoboda poruszania się i osiedlania na terytorium Unii Europejskiej

– bierne i czynne prawo wyborcze w wyborach lokalnych

– bierne i czynne prawo wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego

– wgląd w dokumenty Parlamentu Europejskiego i Rady UE

– możliwość korzystania z opieki dyplomatycznej i konsularnej wszystkich państw członkowskich

– kierowanie petycji do Parlamentu Europejskiego

– składanie skarg do europejskiego rzecznika praw obywatelskich

– równy dostęp do zatrudnienia w służbach cywilnych Unii Europejskiej

4. Rzecznik Praw Obywatelskich Unii Europejskiej

a. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich jest wybierany prze Parlament Europejski na pięcioletnią kadencję

b. podlega jedynie Parlamentowi Europejskiemu

c. siedziba Rzecznika znajduje się w Strasburgu

d. rozpatruje skargi przeciwko instytucjom organom i urzędom Unii Europejskiej

5. Fundusze Europejskie, z których korzysta Polska

a. fundusze strukturalne

– Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR)

– Europejski Fundusz Społeczny (EFS)

b. Fundusz Spójności

c. Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej

d. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

e. Europejski Fundusz Rybacki

6. Wspieranie rolnictwa w Unii Europejskiej –dopłaty bezpośrednie

a. w Polsce dopłatami bezpośrednimi zajmuje się Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

b. realizacja Programu rozwoju obszarów wiejskich (PROW)

III. Perspektywy nauki i pracy w Unii Europejskiej

1. programy dla młodzieży

a. Erasmus

b. Comenius

c. Leonardo da Vinci

d. Młodzież w działaniu

2. nauka za granicą

a. obywatele Unii mają prawo do podejmowania studiów na wszystkich uczelniach w krajach unijnych na takich samych zasadach, jakie obowiązują obywateli danego państwa

b. w niektórych przypadkach konieczne jest zatwierdzanie tytułu lub stopnia naukowego w państwie innym, niż się go uzyskało

c. wprowadzenie tzw. systemu bolońskiego

– trzystopniowy podział programów studiów wyższych (licencjackie, magisterskie, doktoranckie)

– stosowani Europejskiego Systemu Transferu Punktów (ECTS)

– wprowadzenie porównywalnych stopni i tytułów naukowych

3. Praca w Unii Europejskiej

a. Polacy mają prawo podejmowania pracy w państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego i w Szwajcarii

b. Europass – Europejski Paszport Umiejętności

– CV

– Paszport językowy

– Mobilność

– Suplement do dyplomu potwierdzający kwalifikacje zawodowe

– Suplement do dyplomu