Pokój w Crespy z 18 września 1544 r.

Na chwałę Boga i wywyższenie Jego świętego imienia, dla rozkrzewienia naszej świętej wiary i religii oraz celem wypędzenia nieprzyjaciół Rzpltej chrześcijańskiej, tudzież dla dobra ogólnego i doprowadzenia do powszechnego uspokojenia tejże ułożono się, umówiono i zgodzono na następujące artykuły (...):

Po pierwsze, iż odtąd będzie trwał dobry, szczery, doskonały i wieczysty pokój między cesarzem i królem, ich dziećmi, spadkobiercami i następcami, ich królestwami, krajami, państwami i poddanymi.

I ażeby usunąć wszelkie przyczyny niezgody i różnicy między rzeczonymi Majestatami, spadkobiercami i następcami, wspomniani panowie, cesarz i król, zrzekli się tego, co następuje: mianowicie król arcychrześcijański tak w swoim imieniu, jak i w zastępstwie i w imieniu swoich dzieci, spadkobierców i następców, zrzekł się, ustąpił i przeniósł wszystkie i jakiekolwiek prawa, które rzeczony król arcychrześcijański lub jego spadkobiercy i następcy mają i roszczą sobie, i mogą mieć i rościć sobie z jakiegokolwiek powodu do królestw, państw, ziem, krajów, obecnie będących w posiadaniu rzeczonego cesarza (...), nawet do Neapolu, czy to tytułem inwestytury św. Stolicy Apostolskiej, udzielonej jego poprzednikom lub jemu, czy też na podstawie traktatów, zawartych między poprzednikami wspomnianego cesarza i króla arcychrześcijańskiego...

A nawzajem cesarz zrzekł się, ustąpił i przeniósł na wieczne czasy na korzyść rzeczonego króla i jego spadkobierców wszystkie i jakiekolwiek prawa, które wspomniany cesarz i jego poprzednicy mieli i rościli sobie i mogą obecnie rościć sobie z jakiejkolwiek przyczyny do państw i ziem króla arcychrześcijańskiego, przez niego lub w jego imieniu obecnie posiadanych, z zastrzeżeniem co do księstwa Burgundii itd., co do których postanowi się poniżej (...). A na korzyść tegoż pokoju, aby przywieść do skutku wykonanie oraz przestrzeganie tegoż i treści obecnego traktatu i z zastrzeżeniem wyżej wspomnianym jego cesarska mość ustępuje i zrzeka się prawa i akcji, którą rości sobie do księstwa Burgundii, wicehrabstwa Auxonne etc. z ich przyległościami (...) na korzyść króla, p. delfina, jego syna i jego następców królów Francji. To zrzeczenie się będzie ratyfikowane w przeciągu 4 miesięcy przez wysokiego, znakomitego i potężnego księcia Don Filipa, księcia Hiszpanii, jedynego syna jego cesarskiej mości.

Wiek XVI-XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, opracowali Melania Sobańska-Bondaruk, Stanisław Bogusław Lenard, Warszawa 1999, str. 224

A. Określ, jaką wojnę kończył cytowany traktat pokojowy .

B. Napisz imiona władców, którzy byli stronami cytowanego traktatu.

C. Rozstrzygnij, dla której ze stron cytowany traktat był bardziej korzystny. Swoją odpowiedź uzasadnij, powołując się na treść źródła.