3. Cywilizacja egipska
I. Wpływ warunków naturalnych na rozwój cywilizacji egipskiej.
1. Zróżnicowanie geograficzne
a. delta Nilu – Dolny Egipt
b. dolina Nilu – Górny Egipt
c. pustynne otoczenie – względna izolacja państwa
2. Znaczenie gospodarcze Nilu
a. regularne wylewy – rozwój rolnictwa – systemy irygacyjne
b. główna arteria komunikacyjna
c. źródło ryb i trzciny (papirus)
3. Bogactwa naturalne
a. kamień
b. złoto
II. Państwo egipskie
1. Początki państwowości egipskiej – działalność Narmera
2. Organizacja państwa:
a. niepodzielna władza w rękach faraona (per-aa) [
korony faraonów]
b. na czele administracji – wezyr
c. podział administracyjny państwa na nomy – nomarchowie
3. struktura społeczna
a. elita władzy
–wyżsi urzędnicy, poborcy podatkowi
– wyżsi dowódcy wojskowi
– kapłani
b. warstwa średnia
– rzemieślnicy
– kupcy
– lekarze
– pisarze i niżsi urzędnicy
c. chłopi
d. niewolnicy – tzw. niewolnictwo pałacowe
III. Dzieje polityczne Egiptu
1. Podział dziejów na okresy nazywane Państwami, oddzielone tzw. Okresami Przejściowymi.
2. Stare Państwo i Pierwszy Okres Przejściowy
a. powstanie administracji centralnej
b. powstanie pisma
3. Średnie Państwo
a. podbój Nubii
b. najazd Hyksosów i Drugi Okres Przejściowy
4. Nowe Państwo
a. stolicą Teby
b. panowanie Ramzesa II
c. bitwa z Hetytami pod Kadesz – ok. 1285 r. p.n.e.
d. najazd „ludów morza” – schyłek XIII w. p.n.e.
e. podbój Egiptu przez Aleksandra Wielkiego – 332 r. p.n.e.
IV. Religia starożytnego Egiptu
1. Religia politeistyczna
a. Horus – Górny Egipt
b. Set – Dolny Egipt
c. Re – Heliopolis
d. Ptah – Memfis
e. Amon-Re
f. Izyda – bogini miłości i nieba
g. Thot – bóg pisma mądrości i nauki
2. Wyobrażenia na temat życia pozagrobowego
a. Ozyrys – najwyższy sędzia zmarłych
b. Anubis - bóg zmarłych, prowadzący dusze na sąd Ozyrysa
c. mumifikacja - opiekunem procesu mumifikacji był bóg Anubis
V. Osiągnięcia kultury starożytnego Egiptu
1. Hieroglify (pismo hieroglificzne, pismo hieratyczne, pismo demotyczne)
2. Architektura
a. Piramidy – Stare Państwo
– Imhotep budowniczym piramidy Dżosera w Sakkarze
– piramidy Cheopsa, Chefrena i Mykerinosa w Gizie
b. świątynie – kompleksy świątynne w Karnaku, Abu Simbel i Edfu
– monumentalne pylony
– obelisk
c. pałace
d. grobowce – Dolina Królów (grobowiec Tutanchamona)
– sarkofag
– mastaba
f. rzeźba i malarstwo – kanon
Historia w źródłach